Pu HV Lalzuimawia, Salem veng chuan loneitute tha sên leh thawh chhuah inmil lohzia hriain kum 2004 chho vel atangin hmanraw tangkai tur khawl siam a buaipui ngat ngat a, tunah chuan a hlawhtlinna phochhuah theihin a awm ta. Kum eng emaw zat a lo buaipui tawh dan chanchin hi a ngaihnawm a, zir tham a tling takzet. Zoram Today chuan a chênna inah kan zu tlawh a…
Aizawl Venghnuaia pianga seilian, Pu Zuia hian khawvel mi ropui tam takte ang bawkin zirna lamah chhuan tur a nei lo va, pawl 10 pawh a pass lo. Mahse, zir sànna avanga hming bula doctor mai ni lo, professor dah thei tam tak leh, khawvel mithiam mi nuai tam takte siam theih loh a siam chhuak tlat! Mahni inthehlar chi ni sela zawng, a thanna tur hi Zoram mai a ni lo vang.
A tuina zawng tak khawl (TV, Radio etc.) chhe siam lam zirin kum 1988 bawr velah he lamah hian diploma a nei a; kum 1996 vel thleng khan P.W.D department, Kolasib Sub-Division-ah Operator hna a thawk zui a, chuta a thawh lai chuan Pathian kohna dawngin, kum 1999-ah Youth With A Mission (YWAM), Kolkata lamah Pathian thu a zir chhunzawm a. Chuta an hotupa New Zealand mi thusawi chuan a nun a kaihhruai hneh kher mai – ‘Calling hre rawh u” a tih chu. Tichuan, Pathian-in engti turin nge a koh, tih hre turin a tawngtai ta ngat ngat a, hetah hian Pathian rawng a la bawl dawn a ni tih te, thil a la siam chhuah tur thu te chu Pathian-in a hriattirin a hmuhtir ta niin a sawi. Kum 2000 kumah lo hawin thianzahovin rawng an bawlho ren rawn a, kum 2004-2012 chu Synod Revival Speaker a ni chho zui a, ‘Power of God’ angin rawngbawlna an nei thin.
Thil siamchhuah lama a kut a hlei tanna hi kum 1994 chho vel atangin a ni awm e. |um khat chu thianzoho lova hlo thlo a hmu a, chung mite chuan chemkawm kengin hlo an thlo zaih zaih a, an ban chu an thlawh zawngin a che zeih zeih a. Chu chu a hmuh chuan, tha heh lo zawk leh thawk chhuak tam thei zawk tura khawl siam chhuah (mechanise) theih a inbeisei ta tlat a. Chuta tang chuan ama mimalin research a bei a, academic research kan tih ang hi a ni lo. Synod Revival Speaker-a awm lai pawhin, an zin haw apiangin ni khatah darkar 6-8 chu a zirbingna (research work)-ah a insawrbing (concentrate) thin a, a chanchin hi sawrkarin a lo hriatin a tuipui hle nghe nghe.
Rawngbawlna buaipui reng renga a khawsak chuan a vision, Vision Mizoram tia a vuah chu a hlawhtling thei dawn si lo tih hriain a research work lamah a insawrbing zui ta zawk a, tun thlengin tlangram loneimite tan hmanraw pawimawh tak tak a siam chhuak chho ta a ni.
Hun rei tak zirchianna nen a beih hnuin hnim sam faina khawl, lei laih khuarna atan pawha hman nghal theih Grass Cutter cum Pit Drilling Machine chu a siam chhuak ta a, Mizote rilrem zawng tak turin a khawl ber chu puak mai theih turin a duang a, a hmang chhintute lawm a hlawh hle. Tlangram lo neih phung pangngai kalsanna tur atana hmanraw tangkai tak tur a ni bawk.
Tichuan, thil siamna tenau zawk (Small Scale Industry) dinin a hmingah Lalzui Research Foundation a vuah a, Mizote’n a kan hman tangkai theih mai tur thil chi hrang hrang ngaihtuahin state dang leh ram danga an siam ve loh thlengin a duang chhuak ta zel a ni. ‘Phaizawlmite hian an hlawkna tur thlirin tlangmite milin hmanrua an siam chhuak duh lo va, chu vangin kan hmanrua tur chu keimahniin kan siam chhuah a ngai a ni’ tih rilru pu chung zelin hma a la chho ta zel a. Tun thlengin hmuh theiha pho chhuah mai theih khawl chi hrang hrang pasarih (7) lai a siam chhuak tawh a, siam mek a nei nual bawk. Mizoram sawrkar pawhin a bengkhawn hle a ni. Hman tangkaina tur a tam bawk a, tam zawka siam chhuah a nih theih nan hma an la tan chur chur tawh a, a neitu nihna pawh dan ang takin an hauh (patent) tawh bawk a ni.
A khawl hmuhchhuahte hi thatchhiatna leh awlsamna ngawr ngawr a kawk lo va, thil awlsam leh hlawk bawk si, mihring tha heh lo leh daih rei thei tur zawnga khawl thil hman tangkai chu a tum ber pakhat a ni. “Instrument leh equipment tha an neih chuan thalaite hi an taima lutuk!” a ti a, “Drugs addict te hi a aia tha offer ila, an bansan mai,” a ti bawk. “Thalaite hi depression nei hman lek lovin an siam theih a, hmanrua a that chuan tirh ngai lovin an thawk châk em em a ni,” a ti. Grass cutter a siam hnuah an in leh a vel a hnim hman meuh lo a ni awm e! Chu chuan a thusawi hi a dik a ni tih a nemnghet chiang hle.
Mak tak a ni! Pu Zuia hian a thil siam chhuahte hi hralh sumah a ti rih lo, a hralh ngai lo; sumdawn nan a hmang hek lo. Ani chu a ngaihtuah chhuaktu leh design-tu, a tak rama chantirtu a ni a, company lian tak takte’n a thluak hmangin hmanrua an la siam chhuak chur chur dawn tih a chiang a ni. A chanchin hi mi’n an hre zau va, USA-ah pawh hnathawk turin an lo sawm tawh nghe nghe. Mahse, Mizoram sawrkar nen thawhhona an neih mek avangin a lo hnar rih a ni. Eng nge a vision, kan ti a ni mai thei.
“Lal Isua hi khawvel ringtute chhah lai takin a lo kal dawn,” a ti a, mihring lawr tur tlem lai bera lo kal lovin, ringtu tam tak an awm huna lo kal turah a ngai. Chumi kawngah chuan a mission chu a awm. Khawvel pumah tawng chi hrang hrang 7000 hman rim a ni mek a, kum 2014 November thla thleng khan Holy Bible hi tawng chi hrang hrang 531-a lehlin a ni tawh a, tawng 2195 vel zeta lehlin hna thawk mek a ni (Source: Wikipedia). Holy Bible hi tunah chuan tawng 600 vela lehlin a ni tawh a, hei hi tawng 1000 tala lehlin a nih theihna tura hmalak a tum a, mi zawng zawngin Bible pakhat theuh tal an neih theih nan, Lalzui Research Foundation hi hmanruaah hman chhoh a tum a ni.
Salem venga a chenna in bulah workshop a nei a, chu chu a office a ni. Nau pakhat a chhawr a, nitin hna an thawk a, zan rei tak tak thlenga thawh chang an nei. A suangtuahna leh a mitthla anga thil siam chhuah hi a tum a nih avangin a hna hi a hautak hle. Hmachhawp tam tak a nei a; a grass cutter siam hi hlo thlawh tak tak nana a hman a remchan chiah loh avangin, chemkawm tiat lek, hlo thlawh theihna tur siam chhuah te chu a mitthlaa la awm a ni.
A nupui Pi R. Vanlalhruaii leh a fate pathum nen anmahni inah an chêng mek a ni.
1. Grass Cutter cum Pit Drilling Machine
Hei hi hnim sam faina leh thlai chi tuhna/chînna tur khur laihna hmanrua a ni. A siam chhuah hmasa ber a ni a, engine a nei a, diesel/petrol a hmang. Kan tarlan tawh, kum 1994 vela thianzaho hlo thlo a hmuh atanga a ngaihtuah chhuah a ni.
2. Solar Sprayer
Tun hmaa thosi hlo leh huan leh lo lamah rannung an kahna ang chi, kuta pump chawp zel ngai ang chu a buaithlak avang leh tha a heh em avangin ni zung chakna hmanga mahnia in-pump mai thei turin a duang a, current-a charge theih a ni bawk. A chhung lamah USB cable vuahna a dah a, hna thawh pahin mobile phone a charge theih a, zai a ngaihthlak theih bawk.
3. Lemon Juicer
Limbu tui sawr nana kan hman thin thing (4×4) ringawt chu duh khawp lovin awlsam zawk leh hlawk zawka sawr thei tur a duang chhuak. A limbu tak leh a tui chhuahna tur a duang hrang a, a khawl chhungah second 10 vel a thang a, chumi chhungin limbu chu tum li a sawr hman. A sawr fu hneh hle. A nau chhawr nupui hi limbu tui sawr thin a ni a, chuta tangin ngaihtuahna a nei tan.
4. Turmeric Slicer
Mizorama tha duh em em aieng chu phai lam sumdawngte’n an duhthusam ang taka an lei theih nan a channa khawl tha tak a siam chhuak. Hei hi Jampui tlangdunga rawngbawla an chhuah laia ngaihtuahna a neih thar a ni. An thenawm khawvengte’n an hmang tangkai hle a, a thlawnin a hersak thin.
5. Bamboo Chipping Machine
Mau chan têtna khawl a ni ber a, a hmanna tur a tam hle. Mizoram-ah paper industry changtlung tak kan neih hunah phei chuan hmanna a tam lehzual ang.
6. Agarbati Stick Making Machine
Mihring tha hmang lova khawl hmanga agarbati kuang tur siam chhuahna a ni a, phai lam company-te’n an duhthusam ang thlapin a her chhuak thei a, hun rei lo te chhungin tam tak a her hman.
7. Chainless Bicycle:
Pa ngaihsanawm tak a ni, a hmachhawp la neih te pawh tihlawhtling thei se ka ti ngei mai. A chanchin pawh in ziak tluang thiam zaih2 e 🙂
kan lawm hle mai (Y)
Ava ropui em
A ropui hle mai a
Pa ropui tak a ni. Mizote leh midangte tán hna ropui leh hlawk tak thawk zel mawlh teh se.
Comments are closed.